فوائد فوق‌العاده نگهداری از گیاهان آپارتمانی برای سلامت جسم و روح
فواید نگهداری گیاهان آپارتمانی در خانه فقط به زیباتر شدن محیط خانه محدود نمی‌شود و مزایایی هم برای سلامت جسم و روح دارد و می‌توان به کاهش استرس و عصبانیت، افزایش کارایی، شادی و انرژی در محیط به‌عنوان بخشی اندک از فواید گیاهان اشاره کرد.
این روزها به‌خاطر عکس‌های جذاب از طراحی دکوراسیون داخلی با گل و گیاه که در شبکه‌های اجتماعی مجازی مورد توجه قرار گرفته است، بسیاری از مردم به کاشت و نگهداری گل و گیاهان آپارتمانی در خانه علاقه پیدا کرده‌اند. فواید نگهداری گیاهان آپارتمانی در خانه فقط به زیباتر شدن محیط خانه محدود نمی‌شود و مزایایی هم برای سلامت جسم و روح دارد و می‌توان به کاهش استرس و عصبانیت، افزایش کارایی، شادی و انرژی در محیط به‌عنوان بخشی اندک از فواید گیاهان اشاره کرد.
به همین‌خاطر سراغ زهرا انجام، کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، سوپروایزر انجمن واقعیت درمانی و مشاور در حوزه توسعه فردی و دکترمهرنوش دارینی، روانشناس، مشاور خانواده و مدرس دانشگاه رفتیم و در یک میز گرد از آنها درباره فواید نگهداری از گیاهان در خانه و تأثیر پرورش آنها بر سلامت روان پرسیدیم.
۱. کمک به کاهش سطح استرس
وجود گیاهان در محل کار یا خانه‌هایمان چه ارتباطی با سلامت روان ما دارد؟ نگهداری از گیاهان واقعا می‌تواند در کاهش سطح استرس مؤثر باشد؟
زهرا انجام: بررسی‌ها نشان داده‌اند خاک تأثیراتی مانند داروهای ضدافسردگی بر مغز دارد. در واقع خاک اغلب حاوی باکتری‌های خوب است که می‌تواند بخش‌هایی از مغز را تغییر دهد و خلق‌وخوی مثبت ما را تقویت کند. نوعی باکتری (مایکوباکتریوم) در خاک وجود دارد که می‌تواند نورون‌هایی را فعال کند که باعث ترشح هورمون سروتونین می‌شوند؛ انتقال‌دهنده عصبی‌ای که خلق‌وخو را تنظیم می‌کند. گل‌ها و گیاهان زینتی سطح انرژی مثبت را افزایش می‌دهند و به افراد کمک می‌کنند احساس امنیت و آرامش داشته باشند. وجود این عناصر طبیعی و رسیدگی به آنها باعث می‌شود ذهن از روزمرگی‌ها و افکار آزاردهنده روزانه دور شود و خستگی ناشی از توجه بیش از حد به یک مسئله را که موجب نگرانی، استرس و افسردگی می‌شود از بین ببرد.
مهرنوش دارینی: نتایج تحقیقات دانشگاه تگزاس که در مجله باغبانی محیطی منتشر شده نشان می‌دهد زندگی در فضاهای سبز یا نزدیک به آن و گذراندن حداکثر زمان ممکن در طبیعت یا مکان‌هایی که گل و گیاه زیادی در آنها وجود دارد می‌تواند خلق‌وخوی ما را بهبود بخشد، تأثیرات منفی استرس و پرخاشگری را کاهش دهد و احساس بهتری در افراد در هر سن و سالی ایجاد کند. محققان دریافته‌اند افرادی که اطراف خود را با گل و گیاه، در داخل و خارج از خانه پر کرده‌اند، از سلامت عاطفی و روانی بیشتری برخوردارند که در نهایت می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت اجتماعی، روانی، فیزیکی، شناختی، محیطی و معنوی آنها بگذارد.
۲. افزایش تمرکز و عملکرد حافظه
وجود گیاهان به افزایش تمرکز هم کمک می‌کند؟
زهرا انجام: بله؛ وجود گیاهان به‌خصوص در محیط‌های آموزشی باعث بازسازی ذهن و افزایش سرعت یادگیری، خلاقیت و انعطاف‌پذیری دانش‌آموزان و دانشجویان می‌شود. متأسفانه نداشتن ارتباط با طبیعت و دور بودن کودکان از فضای طبیعی و درگیر شدن آنها با رسانه‌های الکترونیکی بر سبک زندگی و کاهش کیفیت زندگی آنها اثر گذاشته است. درصورتی که وجود گیاهان و طراوت آنها باعث می‌شود بتوانیم ارتباط نزدیک‌تری با بخشی از طبیعت برقرار کنیم؛ چیزی که برای آرامش و سلامت روان ما ضروری است.
۳. بهبود مشکلات روانی با طبیعت‌درمانی
«باغبانی‌درمانی» سال‌هاست که وجود دارد ولی این روزها مد شده و مورد توجه قرار گرفته است... چقدر این کار را توصیه می‌کنید؟
زهرا انجام: تأثیرات مثبت تعامل و ارتباط انسان با طبیعت بر سلامت روان و سلامت جسم منجر به شکل‌گیری رویکردی به نام اکوتراپی (طبیعت‌درمانی) شده است. زندگی مدرن امروزی در محیط‌های شهری و به‌خصوص آپارتمان‌نشینی باعث کاهش این تعامل شده است. اما پرورش و نگهداری گل و گیاه در خانه یکی از راه‌هایی است که به‌وسیله آن می‌توانیم این تعامل را حفظ کنیم و از مزایای آن بهره‌مند شویم.
مهرنوش دارینی: طبیعت یکی از عوامل الهام‌بخش آرامش انسان‌هاست. بنابراین می‌تواند در سلامت روان آنها تأثیرگذار باشد. یکی از مصادیق آن هم می‌تواند گل و گیاهانی باشد که در طبیعت وجود دارند و هم گل و گیاهان آپارتمانی که داخل منازل یا محیط کار می‌توان از آنها نگهداری کرد. البته حضور در فضای سبز طبیعی برای افرادی که طبیعت را دوست دارند و می‌توانند استرس خودشان را در طبیعت جا بگذارند بیشتر می‌تواند کمک‌کننده باشد.
۴.بازسازی ذهن و افزایش خلاقیت
وجود گل و گیاه در محل کار می‌تواند خلاقیت و بهره‌وری را افزایش دهد؟
زهرا انجام: تحقیقات انجام شده در ایالات متحده، هلند و بریتانیا نشان داده است که وجود گیاهان در فضای اداری می‌تواند تأثیر مثبتی بر محیط کار داشته باشد و منجر به افزایش بهره‌وری و بهبود رفاه کارکنان شود؛ حتی میزان غیبت کارکنان به‌دلیل بیماری را کاهش دهد.
مهرنوش دارینی: وجود گیاهان در خانه و محیط کار باعث افزایش کارایی و عملکرد افراد می‌شود. حتی دقیق شدن بر تعداد برگ‌ها و جزئیات گیاهان سبز و دقایقی نگاه کردن به تمام ابعاد و جزئیات آنها باعث تمرکز بیشتر خواهد شد و می‌تواند راندمان و کارایی افراد را در انجام کارهایشان بالا ببرد و انگیزه بیشتری به آنها بدهد.
۵. بهبود کیفیت خواب و هوای محل زندگی
وجود گیاهان در خانه می‌تواند به تصفیه هوا و درمان مشکل بی‌خوابی هم کمک کند؟
مهرنوش دارینی: وجود گیاهان صرف‌نظر از نوع آنها و نشاط و شادابی‌ای که به‌وجود می‌آورند مسائل زیست شناختی را هم در برمی‌گیرد. گیاهان به‌دلیل تولید اکسیژن بیشتر می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند و به ارتقای روحیه افراد کمک کنند.
زهرا انجام: تحقیقات دانشگاه فناوری در سیدنی نیز نقش گیاهان را در بهبود کیفیت هوای داخلی، اثرات خنک‌کننده و کاهش نویز و سهم آنها در افزایش بهره‌وری تأیید کرده است. همچنین تحقیقات مختلف نشان داده است پرورش گل و گیاهان آپارتمانی با تصفیه هوا، تولید اکسیژن بیشتر و افزایش رطوبت در فضا و کاهش گردوغبار موجب بهبود کیفیت خواب، کاهش فشار خون و کاهش آلرژی می‌شود.
۶. افزایش هورمون اندروفین (شادی)
می‌گویند تماشا کردن گیاهان و گل‌ها می‌تواند سرعت بهبود بیماری‌ها را افزایش دهد...
زهرا انجام: یکی دیگر از مزایای وجود گل و گیاه، تأثیر آنها بر افزایش ترشح هورمون اندروفین است. اندروفین هورمونی است که موجب احساس شادی و لذت می‌شود و درد را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده وجود گل و گیاه در اتاق بیماران یا داشتن منظره پر گل و گیاه و سرسبز که بیمار از پنجره شاهد آن است موجب بالا رفتن آستانه تحمل نسبت به درد، استفاده کمتر از بعضی داروها می‌شود و سرعت بهبود را افزایش خواهد داد.